Pagsusuri sa Himagsik ni Balagtas

Himagsik laban sa Hidwaang Pananampalataya

ni Chynna Claire P. Castillano

            Ang himagsik na ito ay nakapaluob sa akdang ‘Florante at Laura’ na isinulat ni Francisco Balagtas. Ito ay tumutukoy sa paghihiwalay ng estado sa simbahan at pagtanggi ng kalakhang Muslim sa Jolo at Mindanao sa relihiyon ng mga Kastila na Katolika o ang pagtanggi ng kalakhang Jolo at Mindanao sa Katolisismo.

            Ang himagsik na ito ay tungkol din sa hidwaan ng dalawang malalaking relihiyon sa bansa, ang Kristiyanismo at Islam, na siya namang hindi sinang-ayunan ni Balagtas. Sa panahon na isinulat niya ang akda, ang simbahan at pamahalaan noon ay magkapisan at iisa sa kapangyarihan at turing ngunit dalawa ang pangalan. At sa parehong panahong ‘yon, itinuturing ng mga Kastila na kasuklam-suklam na mga nilikhang-diyos ang mga Moro at naging kasingkahulugan pa ng mga salitang taksil at sukab. Ang mga paniniwalang iyon ng mga Kastila ay hindi pinaniwalaan at hindi sinang-ayunan ni Balagtas bagkus ay sinalungat niya ang mga ito at pinabulaanan ang mga paniniwala at mga paratang na hindi kumikilala ng Diyos ang Moro, walang kaluluwa, walang mga magagandang-asal na nalalaman at laging taksil at sukab pagdating sa mga pakikisama at pakikipagkaibigan. Isinalaysay at ipinatunayan ni Balagtas na hindi lamang mga Moro ang may mga kakayahang gumawa ng mga ‘di-mabuting gawain kung hindi pati na rin ang mga Kastila gamit ang kanyang akdang isinulat. At ito ay ang ‘Florante at Laura’. Sa akdang ito, kabanata 12, saknong 147 hanggang saknong 149, nakasaad sa kabanatang ito na tinulungan ni Aladin si Florante mula sa mga mababangis nga leon at tinulungang makawala mula sa pagkatali sa punong higera kahit na magkaiba sila ng relihiyon.

Sagot ng gerero’y “huwag kang manganib

Sumapayapa ka’t mag-aliw ng dibdib,

ngayo’y ligtas ka na sa lahat ng sakit,

may kalong sa iyo ang nagtatangkilik. (Saknong 147, Kabanata 12)

Kung nasusuklam ka sa aking kandungan,

lason sa puso mo ang hindi binyagan,

nakukutya akong ‘di ka saklolohan,

sa iyong nasapit na napakarawal. (Saknong 148, Kabanata 12)

Ipinahahayag ng pananamit mo,

taga-Albanya ka at ako’y Pers’yano,

ikaw ay kaaway ng baya’t sekta ko,

sa lagay mo ngayo’y magkatoto tayo. (Saknong 149, Kabanata 12)

            Hidwaan at kataksilan ang naghahari at namumuno sa sariling bayan ni Balagtas noong panahong ‘yon kung kaya’t may maraming mga himagsik at pag-aalsa na mababasa at mababakas sa akda na kaniyang isinulat na ‘Florante at Laura’.

            Isang legal na konsepto ang pagkakahiwalay ng institusyon ng estado at ng simbahan. Ito’y isang legal ding konsepto ng politika. Pinapanatiling magkahiwalay ang dalawa sa bawat bahagi at aspekto ng kanilang paraan ng pagtugon sa mga usapin at problema nang walang pakikialam at kontrobersiya sa bawat isa hanggang ngayon. Ang konseptong ito ay tinanggap din sa ilang bansa. Ang separasyong ito ay makikita sa Artikulo 2 ng “Deklarasyon ng mga Prinsipyo at mga Patakarang pang-estado” ng 1987 ng Saligang Batas ng Pilipinas, seksiyon VI. Nakasaad sa seksiyong ito na hindi dapat labagin ang pagkakahiwalay ng simbahan at estado. Ngunit sa kabila ng mga ito, ang mga senador at politiko ay malaya pa ring pumili ng kanilang relihiyon na walang kinalaman at kaugnayan sa posisyon at estado nila sa pamahalaan at sekta ng gobyernong kanilang kinabibilangan.

            Maikokompara ang nangyari noon sa pangyayari sa Marawi na nagsimula noong ika-23 ng Mayo hanggang sa ika-23 ng Oktubre, 2017. Ang pangyayaring ito ay nagtagal ng limang buwan at sa loob ng limang buwang iyon idineklara ang Batas Militar sa buong Mindanao hanggang sa ika-31 ng Disyembre, 2017 na siya namang ipinatagal hanggang ika-31 ng Disyembre, 2018.  Maraming madugong bakbakan ang naganap sa loob ng limang buwan na iyon at marami rin ang namatay na ang karamihan ay mga sibilyan na nadamay lang sa bakbakan. Dito rin sa pangyayaring ito may naganap na pagputol ng mga ulo. Karamihan sa mga taong napugutan ng ulo ng mga Maute ay yaong mga taong ang relihiyon ay Kristiyanismo at hindi Islam. Sa kabila ng nangyaring krisis sa Marawi, mas lalong tumatag ang mga samahan ng mga Muslim at Kristiyano sa Mindanao.

  

            Ang estado at simbahan dito sa bansang Pilipinas ay magkahiwalay at ito’y nakasaad sa Saligang Batas ng Pilipinas, Artikulo 2, Seksiyon VI. Noon may hidwaan pagdating sa dalawang maimpluwensiyang relihiyon dito sa bansa, ang Kritiyanismo at ang Islam. At sa kabila ng mga ‘di-pagkakaunawaan at hidwaan noon sa pagitan ng dalawa ay nagawa nating lahat i-ayos ang relasyon nila na ngayo’y mas lalong tumatatag sa kabila ng mga pangyayari sa bansa. At ang pagpili ng relihiyon ay walang kaugnayan sa patag ng politika at gobyerno. Ito’y malayang gawin ng mga mamamayan kasama na ang mga nasa politika at pamahalaan.

Sanggunian:

- Govph. Ang Konstitusyon ng Republika ng Pilipinas, 1987.  (n.d.) kinuha ika-6 ng Mayo, 2018, mula sa http://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/ang-konstitusyon-ng-republika-ng-pilipinas-1987/

- Letran, R. Samahang Muslim at Kristiyano sa Mindanao, lalong tumatag. Agosto 11, 2017, kinuha ika-6 ng Mayo, 2018, mula sa https://www.veritas846.ph/samahang-muslim-kristiyano-sa-mindanao-lalong-tumatag/
- Ocampo, N. Ang Pang-apat na Himagsik. Enero 21, 2014, kinuha ika-6 ng Mayo, 2018, mula sa https://prezi.com/ahpsydwb7jg-/ang-pang-apat-na-himagsik/

- Olay, Y. Pagbuo ng Bibliografi(APA Format). Pebrero 13, 2013, kinuha ika-6 ng Mayo, 2018, mula sa https://prezi.com/mmfyqjrqnsao/pagbuo-ng-bibliografiapa-format/

- Salamat, S. Kaliligiran ng Florante at Laura. Enero 22, 2014, kinuha ika-6 ng Mayo, 2018, mula sa http://istoryangfilipino.blogspot.com/

- Xiaochua. Francisco Balagtas. Abril 2, 2013, kinuha ika-6 ng Mayo, 2018, mula sa https://xiaochua.net/2013/04/03/xiao-time-2-april-2013-francisco-balagtas/